Menopauza nədir?

Menopauza Nədir?

Menopauza qadınlarda reproduktiv dövrün sonunu ifadə edən bioloji mərhələdir. Bu vəziyyət menstrual tsiklin daimi olaraq dayanması ilə xarakterizə olunur və əsasən yumurtalıqların funksiyasının tədricən zəifləməsi nəticəsində baş verir. Menopauza diaqnozu, qadının ardıcıl 12 ay menstruasiya keçirmədiyi halda qoyulur. Adətən, 45-55 yaş arasında baş verir, lakin bəzi hallarda daha erkən və ya gec müşahidə edilə bilər.

Menopauzanın Fizioloji Mexanizmi

Menopauza zamanı yumurtalıqların estrogen və progesteron hormonlarını ifraz etməsi azalır. Bu hormonlar menstrual tsiklin tənzimlənməsində və reproduktiv funksiyanın qorunmasında mühüm rol oynayır. Follikul çatışmazlığı nəticəsində ovulyasiya prosesi dayanır, nəticədə menstrual qanaxma baş vermir.

Menopauzanın Dövrləri

1. Premenopauza: Bu mərhələdə menstrual tsikl nizamsızlaşır, estrogen səviyyəsi azalmağa başlayır, lakin hələ də menstruasiya baş verir.
2. Perimenopauza: Menopauzaya keçid dövrüdür və son menstruasiya baş verənədək davam edir. Bu mərhələdə hormonal dalğalanmalar müşahidə olunur.
3. Postmenopauza: Son menstruasiyadan sonra başlayır və qadının həyatının qalan hissəsində davam edir. Estrogen səviyyəsinin aşağı olması osteoporoz və ürək-damar xəstəlikləri riskini artıra bilər.

Menopauzanın Simptomları

Menopauza zamanı hormonal dəyişikliklər bir sıra simptomlarla müşayiət oluna bilər:

• Menstrual Pozğunluqlar: Menstruasiya nizamsızlaşır, daha uzun və ya daha qısa müddətli ola bilər.
• Vazomotor Simptomlar: İsti basmalar, gecə tərləmələri və titrəmələr bu mərhələnin ən çox rast gəlinən əlamətlərindəndir.
• Psixoloji Dəyişikliklər: Depressiya, əhval dalğalanmaları, əsəbilik və yuxu pozğunluğu müşahidə edilə bilər.
• Urogenital Dəyişikliklər: Vaginal quruluq, libidonun azalması və sidik yolları infeksiyalarına meyillilik mümkündür.
• Metabolik Dəyişikliklər: Çəki artımı, insulin müqaviməti və osteoporoz riski menopauzanın uzunmüddətli təsirləri arasındadır.

Menopauzanın Sağlamlığa Təsiri

Menopauza osteoporoz, ürək-damar xəstəlikləri və metabolik sindrom riskini artıra bilər. Həmçinin, estrogenin azalması damar elastikliyinin azalmasına və xolesterin səviyyəsinin yüksəlməsinə səbəb olur.

Nəticə

Menopauza qadın orqanizmində hormonal və fizioloji dəyişikliklərlə müşayiət olunan təbii bir prosesdir. Bu dövr qadın sağlamlığına təsir edə biləcəyi üçün həyat tərzi dəyişiklikləri və tibbi nəzarət vacibdir. Hormonal və qeyri-hormonal yanaşmalar simptomların idarə olunmasına kömək edə bilər.